In the Maze of Culture (W labiryncie kultury) Edited by: Przemysław Rotengruber Juliusz Tyszka Wydanie: pierwsze Rok wydania: 2022 Oprawa: miękka Objętość: 192 strony Format: 170×240 mm Język: angielski Kategoria: Społeczeństwo / Kultura ISBN 978-83-66476-37-0 MONOGRAFIA NAUKOWA / SCIENTIFIC MONOGRAPHY

Scientific reviewers of the volume

prof. dr hab. Dorota Brzozowska (Opole University)

dr hab., prof. UMK Artur Duda (Nicolas Copernicus University at Toruń)

short summary

The process of globalization turns our world into a kind of stage where many plays are performed side by side. For the first time in human history, we can choose between different ideas  for our own lives. However, this possibility entails tangible costs. Those who cannot distinguish between performances aimed at expressing themselves or initiating dialogue with others, and performances prepared for manipulative purposes, fall prey to their own incompetence. In a sense, they are trapped in the old world of institutions that create (socially, politically, economically) accepted patterns of behaviour. In order to get out of the vicious circle of “ready-made solutions”, these people need the help of cultural educators. This role is played today not only by (independent) representatives of the performing arts but also by representatives of performance studies, cultural studies, cultural anthropology, and other social sciences.

Those who thought that caring about the authenticity of their performances was enough for them are revising their beliefs. It is not enough that they follow the changes taking place around them, or that they shape their attitude to these changes. They must now take responsibility for the whole theatre of everyday life. This theatre is culture and (all) its participants.

keywords: globalization, everyday life performance, performance studies, cultural educators,  ideologies, religious dogmas, public sphere, educational performance, integration performance

CONTENTS

Mimo różnic w naszym podejściu do współczesnej kultury, trzy rzeczy nie budzą najmniejszych wątpliwości. Po pierwsze, nikt nie ma wątpliwości, że świat zmienia się w niespotykanym dotąd tempie. Po drugie, zmieniają go ludzie szukający rozwiązań, które są dla nich dobre. Po trzecie wreszcie, że ich inspiracje wykraczają daleko poza znane im schematy kultury lokalnej. Dzieje się tak z oczywistych powodów. Proces globalizacji obejmuje nie tylko nasze reakcje na nowe wyzwania polityczne i ekonomiczne, lecz także zamienia nasz świat w swego rodzaju scenę, na której wystawianych jest wiele sztuk obok siebie. Po raz pierwszy w historii ludzkości możemy wybierać pomiędzy różnymi pomysłami na życie – zwłaszcza na własne życie. Taka możliwość wiąże się jednak z wymiernymi kosztami. Ci, którzy nie nadążają za natłokiem tych idei, którzy nie potrafią odróżnić spektakli służących wyrażeniu siebie lub nawiązaniu dialogu z innymi, od spektakli wystawianych w celach manipulacyjnych, padają ofiarą własnej niekompetencji. W pewnym sensie są uwięzieni w starym świecie instytucji kreujących (społecznie, politycznie, ekonomicznie) akceptowane wzorce zachowań. Aby wyjść z błędnego koła „gotowych rozwiązań”, osoby te potrzebują pomocy edukatorów kultury. Tę rolę pełnią dziś (niezależni) przedstawiciele sztuk performatywnych. W nieustannej polemice z wytworami przemysłu kulturalnego przypominają o wielości zasad i wielości wyzwań, jakie niesie ze sobą zmieniający się świat. Nie są sami w tym zadaniu. Rolę edukatora kultury pełnią także przedstawiciele performatyki, kulturoznawstwa, antropologii kulturowej i innych nauk społecznych. W końcu to ich zadaniem jest dowiedzieć się, dlaczego tak niewielu z nas potrafi pisać role dobre dla siebie oraz odgrywać je w teatrze codzienności.

Ta książka jest próbą odpowiedzi na owo pytanie. W rozważaniach jej autorów problem autonomii poznawczej i decyzyjnej dużych grup społecznych został odniesiony do dwóch głównych zagrożeń. Z jednej strony stałym źródłem zagrożenia dla osób poszukujących swojej tożsamości (indywidualnej i zbiorowej) są dominujący uczestnicy życia publicznego. W interesie organizacji politycznych, gospodarczych, kulturalnych, sportowych czy religijnych (a także ich przywódców) leży skupianie na sobie uwagi społecznych mas oraz zdobywanie ich posłuszeństwa. Używając najprostszego wyjaśnienia, organizacje te muszą wybierać między konkretnymi celami, które chcą osiągnąć, a standardami (komunikacyjnymi) liberalnej demokracji. Trudno się dziwić, że w grze o dominację zbyt często wygrywają ci, którzy dominowali przed rozpoczęciem gry. Szczególnie wtedy, gdy stawką w grze jest możliwość życia po swojemu, na znaczeniu zyskuje teza Michela Foucaulta przypominającego o tym, że Trzeba bronić społeczeństwa.

The electronic version in pdf / wersja elektroniczna w pdf